مدیریت منابع انسانی و اهمیت آن

ارسال شده توسط

در طول دو دهه گذشته در محیط کسب و کاری که شرکت‌ها در آن رقابت می‌کنند، تغییرات شگرفی رخ داده است. امروزه بسیاری از شرکت‌های سرآمد، مزیت رقابتی خود را از منابعی به دست می‌آورند که متفاوت از منابع سنتی ایجاد ثروت هستند. منابع انسانی از جمله مهمترین و با اهمیت‌ترین عنصر موجود در جهان خلقت و ایجاد کننده ارزش برای سازمان و جامعه است.

گری‌دسلر، نویسنده‌ی کتاب مدیریت منابع انسانی^[۱]، تعریف واحد مدیریت منابع انسانی و وظایف مدیریت منابع انسانی را به شکلی کلی و به صورت زیر ارایه می‌دهد: واحد مدیریت منابع انسانی، از میان وظایف مختلف مدیریتی، مسئولیت کلیه فعالیت‌ها و خط مشی‌های مربوط به کارکنان سازمان را بر عهده دارد. مواردی همچون کارمندیابی، جذب کارکنان جدید، آموزش، ارزیابی عملکرد کارکنان، نظام جبران خدمات، نظام‌های تشویق، ایجاد محیطی سالم و منصفانه برای فعالیت کارکنان.

به عبارتی مدیریت سرمایه انسانی، عبارت است از فرایند کار کردن با افراد، به‌طوری‌که این افراد و سازمان‌شان به توانمندی کاملی دست یابند، حتی زمانی که تغییر، نیاز به کسب مهارت‌های جدید، تقبل مسئولیت‌های جدید و شکل جدیدی از روابط را ملزم باشد. در واقع مدیریت منابع انسانی استفاده از نیروی انسانی در جهت اهداف سازمان است.

مدیریت منابع انسانی تابعی در سازمان است که عملکرد کارکنان را در خدمت‌رسانی به اهداف کلان استراتژیک به حد اعلا می‌رساند. مدیریت منابع انسانی به دنبال یافتن چگونگی مدیریت افراد در سازمان‌ها، با تمرکز بر سیاست‌ها و سیستم‌ها می‌باشد.

سرمایه انسانی تنها عامل تولید است که توانایی ایجاد محصولات جدید و بهبود فرایندهای تولید را دارد. سرمایه انسانی به دانش، مهارت، شایستگی‌ها و ویژگی‌هایی که در افراد جمع می‌شود و دستیابی به موفقیت‌های شخصی، اجتماعی و اقتصادی را آسان می‌کند اشاره دارد. سرمایه انسانی در نگاه جدید، فراتر از دانش و مهارت‌های افراد است. آنچه مهم است افراد چگونه در جمع کار می‌کنند و مهارت‌ها و دانش خود را برای به دست آوردن نتیجه به کار می‌بندند (کردستانی، ۱۳۸۷).

محققان عناصر تشکیل دهنده سرمایه انسانی را بدین شرح شناسایی کرده‌اند:

قابلیت: به توانایی افراد برای انجام امور اشاره دارد که هم شامل ظرفیت و صلاحیت انجام کار و هم شامل به دست آوردن فرصت انجام کار می‌شود؛
ظرفیت: به آنچه افراد توان انجام آن را دارند اشاره دارد؛
فرصت: به گزینه‌های در دسترس افراد برای به دست آوردن پاداش مالی یا شخصی با استفاده از ظرفیت کاری آنان اشاره دارد.
سرمایه انسانی هم شامل قابلیت‌های فردی، دانش، مهارت‌ها و تجربیات کارکنان و مدیران سازمان است که با وظایف پیش روی آنها مرتبط می‌شود و هم به ظرفیت افزایش و ذخیره دانش، مهارت و تجربیات افراد که از طریق یادگیری حاصل می‌شود اشاره دارد. از طرفی سرمایه انسانی هم منافع فردی ایجاد می‌کند و هم منافع اجتماعی.

برخی از مهارت‌های عمده مورد نیاز مدیر منابع انسانی را می‌توان به شرح زیر بیان نمود:

مهارت های تصمیم گیری: به منظور انتخاب بهترین سیاست ها، روش ها و افراد، برای استفاده بهینه از منابع و فرصت‌ها در زمان مناسب.
مهارت مدیریتی و سازماندهی: برای نظارت بر عملکرد کارشناسان و فرآیندهای مرتبط با حوزه منابع انسانی و هماهنگی آنهابین آنها و انتخاب ساختار مناسب برای هم‌افزایی و دستیابی به اهداف سازمانی.
توان ارتباطی مناسب و روابط عمومی بالا: به منظور ایجاد ارتباط مناسب با مدیران و کارکنان سازمان و سایر ذینفعان در راستای ایجاد مشارکت همگانی.
توانایی کار تیمی: به منظور انجام وظایف حوزه منابع انسانی، کارشناسان این بخش باید همکاری نزدیکی با بخش‌های مختلف سازمان داشته و فعالیت‌های گروهی و تیمی را به نحو بهینه هدایت و هماهنگ کنند.
ایجاد محیط سازمانی مناسب: متخصصان منابع انسانی کار حساسی را در سازمان‌ها را به عهده دارند، به منظور استفاده بهینه از دانش، مهارت و توانمندی افراد سازمان و جلب مشارکت ذینفعان ضروری است محیط سازمانی مطلوب و بهینه‌ای را ایجاد کنند به طوری که میزان انگیزه و رغبت کارکنان برای فعالیت در سازمان افزایش یابد.

[۱] . Human Resource Management