کتاب سازمان انسان سالار

گری همل یکی از نویسندگان و متخصصان بزرگ در حوزه مدیریت است. او در جدیدترین کتاب خود با عنوان «انسان‌سالاری»، علیه بوروکراسی موضع می‌گیرد و در عوض استدلال می‌کند که ما باید آنچه را که او «انسان‌سالاری» می‌نامد، در ساخت سازمان‌های انسان‌محور بپذیریم. او برخی از آزمایش‌های جالب انجام شده در سراسر جهان با فلسفه‌های مدیریتی مختلف را شرح می‌دهد و بر اساس آنها، اصولی را مطرح می‌کند که در صورت استفاده می‌توانند سازمان‌ها را به سمت انسان‌محورتر شدن سوق دهند و می‌توانند به موانعی که بوروکراسی بر اکثر سازمان‌ها دارد، بپردازند.

یک سوم اول کتاب در مورد مشکلات بوروکراسی و اینکه چرا باید از فلسفه‌های مدیریتی عصر صنعتی فاصله بگیریم و برای عصر اطلاعات آماده شویم، جایی که سرمایه انسانی به اندازه هر نوع سرمایه دیگری، اگر نه بیشتر، مهم است، صحبت می‌کند.

انسان‌ها انعطاف‌پذیر هستند، سازمان‌ها نه!

من کاملاً با این استدلال موافقم. ما به عنوان یک گونه، بسیار انعطاف‌پذیر هستیم. با این حال، همانطور که بارها شنیده‌ایم، سازمان‌های بیشتری با سرعت بیشتری در حال مرگ هستند.

بخش دوم کتاب، مطالعه موردی دو سازمانی است که در بازنگری مدیریت کسب‌وکار خود موفق بوده‌اند. نویسندگان در مورد چگونگی عملکرد هایر (با تمرکز بر ایجاد اکوسیستمی از شرکت‌های خرد) و نوکور (با تمرکز شدید بر کارکنان (ساختن افراد نه محصولات)) صحبت می‌کنند. هر دو شرکت به وضوح جایگاه خود را در نحوه اداره و مدیریت کسب‌وکارهایشان پیدا کرده‌اند و نویسندگان در تجزیه و تحلیل عملیات و فرهنگ تجاری آنها برای یادگیری نحوه اداره این کسب‌وکارها، کار بزرگی انجام می‌دهند.

بخش آخر کتاب در مورد اصول ایجاد سازمان‌های انسان‌محور صحبت می‌کند و همه آنها بسیار منطقی هستند. ساده به نظر می‌رسد اما ترفند در اجرای صحیح آن است. نویسندگان با ارائه یک دستورالعمل گام به گام واضح در پایان هر فصل که یک اصل خاص را شرح می‌دهد و در پایان کتاب با خلاصه کردن اینکه طرح کلی اقدام چگونه می‌تواند باشد، به این بخش می‌پردازند.

اصولی که نویسندگان در مورد آنها صحبت می‌کنند عبارتند از:

1. قدرت مالکیت
2. قدرت بازارها
3. قدرت شایسته‌سالاری
4. قدرت اجتماع
5. قدرت باز بودن
6. قدرت آزمایش
7. قدرت پارادوکس

خلاصه‌ای کوتاه از مفاهیم این کتاب:

کلمۀ «بوروکراسی» مانند «اسب‌‏بخار» به نظر یادگار دوران قدیم می‌‏آید و از بسیاری لحاظ هم همین‏طور است، اما شوربختانه بوروکراسی هنوز حضوری پررنگ در زندگی‏مان دارد. بوروکراسی درحال بزرگ شدن است و نه کوچک شدن.

درحالیکه در دنیای تغییرات بی‌وقفه و چالش‌های بی‌سابقه، ما به سازمان‌هایی نیاز داریم که انعطاف‌پذیر و جسور باشند اما متأسفانه، سازمان‌های زیادی تحت فشار بوروکراسی هستند که این موضوع آنها را تنبل و ترسو کرده است.

سازمان‌‏های بوروکراتیک پررخوت، تدریجی و یأس‌‏آورند. در بوروکراسی، قدرتی که برای شروع تغییر نیاز است به چند رهبر ارشد واگذار شده است. وقتی آنهایی که در رأس قرار دارند در دام انکار، تکبر و نوستالژی می‌‏افتند، همان‏طور که اغلب هم چنین است، آن سازمان رو به ضعیف شدن می‏‌گذارد. به همین دلیل است که تغییرات عمیق در بوروکراسی معمولاً دیرهنگام و تشنج‌‏زاست.

بوروکراسی خلاقیت و ابتکار را خفه می‌کند. به عنوان رهبران، کارمندان، سرمایه‌گذاران و شهروندان، ما شایسته شرایط بهتری هستیم. ما به سازمان‌هایی نیاز داریم که جسور، کارآفرین و چابک باشند.

خوشبختانه، بوروکراسی تنها راه سازمان‏دهی فعالیت‏‌های انسانی در مقیاس بزرگ نیست. در سرتاسر جهان، گروه کوچک اما روبه‌‏رشدی از پیشگامان پسابوروکراسی درحال اثبات این موضوع هستند که می‌شود از مزایای بوروکراسی ‏کنترل، ثبات رویه و هماهنگی‏ بهره برد و درعین‏‌حال از معایب آن ‏‏انعطاف‏‌ناپذیری، میان‏مایگی و بی‌اعتنایی‏ دوری کرد.

در کتاب سازمان انسان‌سالار، گری همل و میکله زانینی استدلالی پرشور و مبتنی بر داده‌ها برای از بین بردن بوروکراسی و جایگزینی آن با چیزی بهتر مطرح می‌کنند. هم‌چنین دربارۀ‌ اینکه چگونه ویژگی‏های بوروکراسی ‏نوآوری و مشارکت را تحلیل می‏‌برد، چگونه برخی سازمان‏‌های بدعت‏‌گذار هنجارهای بوروکراتیک را به چالش می‌‏کشند، چگونه هزینه‌‏های پنهان بوروکراسی در سازمانتان را محاسبه کنید، هفت اصل محوری سازمان انسان‏‌محور چیست و… توضیح می‌دهند.