مبانی مدیریت رفتار سازمانی

رفتار سازمانی، مطالعه چگونگی رفتار افراد و گروه‌ها در سازمان‌ها است و هدف آن درک، پیش‌بینی و تأثیرگذاری بر این رفتارها برای بهبود عملکرد در سازمان است. به عبارت دیگر، رفتار سازمانی به بررسی علمی تعاملات انسانی در محیط کار و تأثیر این تعاملات بر کارایی و اثربخشی سازمان می‌پردازد.

ریشه مطالعات مدیریت رفتار سازمانی مربوط به اواخر دهه ۱۹۲۰ می‌شود؛ زمانی که شرکت وسترن الکتریک مطالعه رفتار کارگران خود را در کارخانه Hawthorne Works در ایالت ایلینویز آغاز کرد. محققان این شرکت می‌خواستند بدانند آیا می‌توانند با بهتر کردن روشنایی و تغییرات دیگر در دکوراسیون محیط کار باعث افزایش بهره‌وری کارگران شوند. این محققان، در کمال تعجب، دریافتند که محیط کار به نسبت فاکتورهای اجتماعی تاثیر کمتری روی بهبود عملکرد کارگران می‌گذارد. به عنوان مثال، مشخص شد که اگر کارگران رابطه خوبی با همکاران خود داشته باشند و احساس کنند که کارفرما قدردان زحمات آنان است، تاثیر بیشتری بر عملکردشان دارد.

همین بررسی‌های اولیه به تحقیقات متنوع‌تری طی سال‌های ۱۹۲۴ تا ۱۹۳۳ انجامید. این تحقیقات، زمان‌های استراحت بین کار، انزوا و نورپردازی محیط کار را در بین فاکتورهای دیگر قرار دادند. از بهترین نمونه‌های مطالعات رفتار سازمانی، پدیده اثر هاثورن (Hawthorne Effect) است، که تغییر رفتار افراد آزمودنی را هنگامی که متوجه می‌شوند تحت نظر هستند، توصیف می‌کند. این پدیده باعث شده که محققان ناچار شوند تا “اثر هاثورن” و تاثیر آن بر ایجاد انحراف در نتایج را در مطالعات خود از رفتار انسانی مدنظر قرار دهند.

مطالعه رفتار سازمانی به نحوه رفتار و عملکرد کارکنان در محیط کار می‌پردازد. اهمیت شناخت رفتار سازمانی این است که به ما کمک می‌کند تا درک درستی از مسایلی داشته باشیم که می‌تواند به کارکنان ما انگیزه بدهد، عملکرد آنها را افزایش دهد و به سازمان ما در ایجاد یک رابطه قوی و قابل اعتماد با کارکنان خود کمک کند.

سطح فردی

ابزار اصلی تجزیه و تحلیل در سطح فردی، دانش روانشناسی است. افراد شاغل در سازمان‌ها، بلوک‌های سازنده برای تشکیل گروه هستند. آنها در طبیعت بسیار متفاوت هستند. در واقع، سازمان‌ها انجمن هدفمند افراد هستند. تجزیه و تحلیل در سطح فردی شامل ویژگی‌ها و رفتارهای کارکنان و همچنین فرآیندهای فکری است که به آنها نسبت داده می‌شود.

سطح گروهی (تیم)

ابزار اصلی تجزیه و تحلیل در سطح گروهی، دانش‌های جامعه شناسی، روانشناسی اجتماعی و انسان شناسی هستند. بیشتر افراد در یک گروه/تیم کار می‌کنند. گروه به عنوان ۲ یا چند فرد در تعامل و وابسته به یکدیگر تعریف می‌شود که برای دستیابی به اهداف خاصی گرد هم آمده اند. گروه‌ها می‌توانند رسمی یا غیر رسمی باشند. تجزیه و تحلیل در سطح گروه بر نحوه تعامل افراد متمرکز است. این سطح شامل تجزیه و تحلیل تعاملات در گروه، تصمیم‌گیری‌ها، قدرت، تعارضات، رهبری، ارتباطات و غیره در گروه است.

سطح سازمانی

ابزار اصلی تجزیه و تحلیل در سطح سازمانی، جامعه شناسی، مردم شناسی و علوم سیاسی هستند. هنگامی که گروه‌ها با هم ترکیب می‌شوند، یک سازمان را تشکیل می‌دهند. تجزیه و تحلیل در این سطح بر چگونگی سازماندهی روابط کاری اعضای سازمان و همچنین نحوه تعامل سازمان‌ها با محیطی خارجی‌شان متمرکز است. متغیرهای اصلی مورد تجزیه و تحلیل در سطح سازمانی عبارتند از ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی، قدرت در سازمان، سیاست سازمانی، تغییر سازمانی، توسعه سازمانی و غیره.

سند پیوست در قالب فایل پاورپوینت (در ۶۵ صفحه)، تهیه گردیده است.